Kiedy i jak wygasa zastaw rejestrowy na jachcie? 

Zakup jachtu często wiąże się z koniecznością pozyskania zewnętrznego finansowania – czy to w formie kredytu, pożyczki, czy leasingu. Aby zabezpieczyć interesy wierzyciela, właściciel jednostki może ustanowić zastaw rejestrowy na jachcie. To bardzo popularna forma zabezpieczenia. Dotyczy ona jachtów, które nie są wpisane do rejestru okrętowego, a więc nie można na nich ustanowić klasycznej hipoteki morskiej. 

Zastaw rejestrowy pozwala właścicielowi zachować posiadanie i użytkowanie jachtu, a jednocześnie zabezpieczyć wierzyciela. Więcej o samym zastawie rejestrowym i jego praktycznym zastosowaniu pisaliśmy w artykule w zeszłym roku – Zastaw na jachcie

Dzisiaj z kolei odpowiemy na pytanie, kiedy i w jaki sposób taki zastaw wygasa – czyli przestaje obowiązywać i przestaje „ciążyć” na jachcie.   

Co to znaczy, że zastaw wygasa 

Zastaw rejestrowy to ograniczone prawo rzeczowe. Wygasa wtedy, gdy nie ma już potrzeby dalszego zabezpieczania wierzytelności.  

Jednak samo wygaśnięcie prawa to jedno. Równie ważne jest jego formalne wykreślenie z rejestru zastawów lub rejestru jachtów (np. REJA24). Dopiero wtedy jacht można swobodnie sprzedać lub przekazać bez ryzyka przeniesienia „obciążenia”.   

Kiedy zastaw rejestrowy wygasa

   1.  Spłata zobowiązania (wierzytelności)

Najbardziej oczywisty i powszechny przypadek – po całkowitej spłacie kredytu lub innego zobowiązania, dla którego ustanowiono zastaw, nie ma już podstawy prawnej do jego dalszego trwania. 

W takiej sytuacji, wierzyciel powinien: 

•  wystawić pisemne oświadczenie o wygaśnięciu zastawu
• i złożyć wniosek o wykreślenie zastawu z rejestru.  

Warto podkreślić, że do czasu wykreślenia jacht formalnie nadal pozostaje obciążony, mimo że dług już nie istnieje. 

   2.  Zrzeczenie się zastawu przez wierzyciela

Wierzyciel (np. bank) może dobrowolnie zrzec się zastawu, nawet jeśli dług jeszcze nie został spłacony. Taka sytuacja jest rzadka, ale możliwa, np. w przypadku restrukturyzacji zobowiązania albo zmiany sposobu zabezpieczenia. 
W tej sytuacji, zastaw wygasa już w chwili złożenia oświadczenia przez wierzyciela, a wykreślenie z rejestru ma jedynie charakter formalny.  

   3.  Przejęcie jachtu przez wierzyciela

Jeśli wierzyciel w ramach zaspokojenia swojego roszczenia sam przejmuje jacht na własność, to nie może mieć jednocześnie prawa zastawu, zgodnie z zasadą, że nie można być jednocześnie właścicielem i wierzycielem zastawnym. W takim przypadku zastaw również wygasa.  

   4.  Upływ czasu

Zastaw wygasa też z mocy prawa po upływie 20 lat od jego ustanowienia. W umowie można jednak postanowić o przedłużeniu tego terminu o kolejne 10 lat. 

Co z wykreśleniem z rejestru 

Wygaśnięcie zastawu, z jakiegokolwiek powodu, nie oznacza automatycznego wykreślenia z rejestru jachtów lub zastawów. Dlatego trzeba złożyć: 

• wniosek o wykreślenie zastawu, 
• dowód jego wygaśnięcia (np. oświadczenie wierzyciela, dowód spłaty, informacja o zniszczeniu jachtu).   

Praktyczne wskazówki 

• Zawsze sprawdzaj rejestry przed zakupem jachtu, nawet jeśli właściciel zapewnia, że jednostka jest wolna od obciążeń. 
• Po spłacie kredytu dopilnuj wykreślenia zastawu z rejestru. W przeciwnym razie jacht formalnie nadal jest obciążony. 
• Zachowuj dokumentację – potwierdzenia spłat, umowy czy oświadczenia wierzyciela mogą być potrzebne przy wykreśleniu zastawu lub sprzedaży jednostki.   

Podsumowanie 

Zastaw rejestrowy na jachcie może wygasnąć w różnych sytuacjach. Najczęściej po spłacie długu, ale także wskutek zrzeczenia się przez wierzyciela, upływu czasu, zniszczenia jednostki czy zmiany właściciela. Jednak trzeba pamiętać, że samo wygaśnięcie prawa nie wystarczy. Potrzebne jest jeszcze jego formalne wykreślenie z rejestru.