Hipoteka morska i wpis do rejestru okrętowego

Masz jacht o długości kadłuba powyżej 24 m? Szukasz innej formy finansowania niż umowa leasingu z finansującym? Albo finansujący wymaga od Ciebie hipoteki morskiej na Twoim jachcie? 

Jeśli tak, czeka Cię przejście przez procedurę wpisu jachtu do rejestru okrętowego oraz – jeżeli nie masz wystarczająco dużo gotówki – ustanowienie hipoteki morskiej na jachcie. 

Brzmi poważnie? Nie taki diabeł straszny jak go malują! 

Spieszymy z wyjaśnieniami, jak się za to zabrać. 

Wpis do rejestru okrętowego 

Samo wpisanie jachtu do rejestru okrętowego może wydawać się nieco bardziej skomplikowane i mniej intuicyjne niż rejestracja jachtu pod polską banderą w rejestrze jachtów do długości 24 m.  

Jak pisaliśmy wcześniej, mniejsze jachty można zarejestrować online za pośrednictwem systemu Reja24. Rejestracja jest prosta i szybka – zazwyczaj wystarczą dokumenty otrzymane od stoczni lub poprzedniego właściciela. Postępowanie toczy się przed właściwym starostwem lub urzędem. 

W przypadku rejestru okrętowego jest inaczej. Już sama nazwa brzmi poważanie – REJESTR OKRĘTOWY – powiało trochę grozą, prawda? 

Procedura wpisu 

Postępowanie toczy się przed Izbą Morską. W Polsce są dwie, w Szczecinie i w Gdańsku. Jest jeszcze izba odwoławcza w Gdyni (przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku). 

Postępowanie nie jest w trybie online. Wniosek trzeba przygotować samemu, co może stwarzać pewne problemy. Składa się go bezpośrednio w Izbie Morskiej.  

Do wniosku trzeba dołączyć załączniki, które poza wyjątkiem, jakim jest świadectwo pomiarowe oraz dokument poświadczający nadanie nazwy, pokrywają się z tymi, które powinieneś złożyć wpisując jacht do Reja24. 

Dodatkowo, jeżeli jacht jest lub był gdziekolwiek zarejestrowany, nawet w Reja24, to konieczne będzie jedno wyrejestrowanie oraz dołączenie do dokumentacji decyzji o wyrejestrowaniu. 

Dokumenty nie muszą być w oryginałach, jednak dobrą praktyką jest, żeby załączniki były poświadczone za zgodność z oryginałem np. przez radcę prawnego, adwokata lub notariusza. Jest to działanie prewencyjne, które nie zaszkodzi, a w większości spraw nawet przyspieszy postępowanie. 

Decyzja o nadaniu nazwy 

Nazwa Twojego statku/jachtu musi być niepowtarzalna. Co to oznacza?  

W odróżnieniu od wpisu do Reja24, w rejestrze okrętowym nie może być statku, który nazywa się tak samo, jak Twój.  

W praktyce, jeżeli nazwa, która Ci się podoba jest już zarezerwowana dla innego statku, wystarczy dodać np. cyfrę lub literę do nazwy i problem rozwiązany. 

Nazwę wpisujesz w formularzu. Tam też możesz podać alternatywne określenia, które Dyrektor Urzędu Morskiego, zatwierdzający Twoje propozycje, weźmie pod uwagę. 

Świadectwo pomiarowe

Świadectwo pomiarowe jest kolejnym elementem, który odróżnia postępowanie związane z wpisem statku/jachtu do rejestru okrętowego od wpisu jachtu do Reja24. W Polsce wykonuje je Polski Rejestr Statków S.A. (dalej: PRS). 

Koszt świadectwa zależy oczywiście od wielkości statku. Im większy statek, tym większy koszt. Oczywiście koszty nie są horrendalne, ale zawsze jest to dodatkowy wydatek i utrudnienie dla właściciela. 

Procedura uzyskania świadectwa – jeżeli jest sprawnie przeprowadzona – nie będzie niczym spędzającym sen z powiek. Także bez obaw! 

Do której Izby złożyć wniosek 

Wniosek złóż do Izby na terenie tego województwa, w którym jest port (lub potencjalny port) macierzysty Twojego jachtu.  

Jeżeli więc będzie to np. Szczecin, Świnoujście lub Kołobrzeg – dokumenty powinieneś złożyć w Izbie Morskiej przy Sądzie Okręgowym w Szczecinie. A jeżeli wybierzesz np. Gdynię, Władysławowo albo Ustkę – w Izbie Morskiej przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku z siedzibą w Gdyni.  

Zasada jest prosta: 

• województwo zachodniopomorskie – Izba Morska w Szczecinie 
• województwo pomorskie – Izba Morska w Gdańsku 

Opłata za wpis do rejestru okrętowego 

Koszt wpisu statku do rejestru okrętowego to 0,1% jego wartości, jeśli pojemność brutto jachtu wynosi poniżej 1000 jednostek obliczeniowych, a 0,2% wartości, jeśli pojemność jest większa niż 1000 jednostek obliczeniowych. 

Pozwolenie radiowe 

W typowym przypadku, tzn., kiedy wpisujemy jacht do Reja24, pozwolenie radiowe można przeprowadzić tuż po rejestracji jachtu. Inaczej to wygląda w rejestrze okrętowym. 

Samą procedurę przeprowadza się w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej. W Polsce są 3 delegatury, w Szczecinie, Gdyni i Warszawie. Właściwość miejscowa ustalana jest według linii rzeki Wisły. Lewobrzeże – Szczecin, prawobrzeże – Gdynia, a obywatele zagraniczni – Warszawa. Przy czym całe województwo Pomorskie i Małopolskie podlega pod Gdynię. 

Wśród załączników do wniosku powinien też się znaleźć ten, który określa międzynarodowy sygnał wywoławczy statku.  

Warto podkreślić, że pozwolenie radiowe można przeprowadzić jedynie w sytuacji, w której jacht jest już zarejestrowany. Ciśnie się więc na usta pytania – to, o co tutaj tak naprawdę chodzi? 

Ponownie – bez obaw. W takiej sytuacji, we wniosku o wpis do rejestru okrętowego, trzeba poinformować Izbę Morską, że procedura uzyskania pozwolenia radiowego zostanie przeprowadzona tuż po uzyskaniu wpisu do rejestru okrętowego. 

Sytuacja ta jest podyktowana obowiązywaniem dwóch niezależnych od siebie ustaw. Procedura uzyskania pozwolenia radiowego została znowelizowana, a procedura uzyskania wpisu do rejestru okrętowego – nie. I stąd rozbieżność.

Hipoteka Morska 

Aby w ogóle myśleć o hipotece morskiej, musisz mieć świadomość, że bez wpisu do rejestru okrętowego nic się nie załatwi. Samo ustanowienie hipoteki nie jest skomplikowane. 

Na pewno ułatwieniem jest możliwość jednoczesnego załatwienia dwóch spraw: ustanowienia hipoteki morskiej oraz wpisu do rejestru okrętowego. Zatem jeden wniosek, prawidłowo sporządzony, może sprawnie zakończyć rejestrację jachtu pod polską banderą.  

Oczywiście jachtu/statku dłuższego niż 24 m oraz takiego, na którym ma być ustanowiona hipoteka morska. Bo typowym rejestrem jachtów – o czym pisaliśmy – jest rejestr jachtów o długości do 24 m. 

Do wpisu hipoteki morskiej, niezbędna będzie umowa hipoteczna pomiędzy właścicielem statku, a finansującym. Musi być pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. 

Oczywiście sam kształt takiej umowy zależy jedynie od finansującego oraz właściciela statku. Umowa może być krótka, ale zdecydowanie musi być wyczerpująca. Po stronie finansującego zazwyczaj, choć nie zawsze, mamy bank. Stąd, to zazwyczaj jego jest zazwyczaj ostatni. 

Opłata za wpis hipoteki morskiej 

 Opłata za wpis to 0,01% wartości hipoteki morskiej, ale nie mniej niż 50 zł.

Podsumowanie 

Zagadnienia, o których tu piszemy sprawiają wrażenie skomplikowanych. Głównie przez rozbieżności w polskim systemie prawnym, które z pewnością nie ułatwiają całego procesu. Trzeba obecnie sporej gimnastyki, żeby skutecznie odnaleźć się w gąszczu niejasnych i zawiłych przepisów. Ale po przebrnięciu przez nie, można dojść do wniosku, że cała procedura nie jest jednak skomplikowana.  

Zgodnie z powiedzeniem ,,Małe dzieci, mały kłopot, duże dzieci, duży kłopot”, im większy jacht, tym więcej formalności i….kosztów.  

Wszystko jednak w dalszym ciągu da się załatwić!