Wojna celna USA – druga fala ceł 

W połowie marca na łamach Gospodarki Morskiej (link do artykułu) i na blogu Zbroja Adwokaci (link do artykułu) pisaliśmy o wojnie celnej USA-UE, a przede wszystkim jej skutkach dla przemysłu jachtowego (i całej gospodarki). Wojna celna trwa jednak dalej. Na początku kwietnia bieżącego roku USA ogłosiły nową falę ceł. Dotkną one również branżę jachtową. 

Administracja prezydenta Donalda Trumpa 2 kwietnia 2025 roku ogłosiła nowy pakiet ceł odwetowych, m.in.: 

• 10% uniwersalne cło na wszystkie towary importowane do USA, 
• 20% taryfy celne na produkty z UE, w tym jachty, łodzie, silniki i osprzęt,
• 24% na towary z Japonii,
• 34% na towary z Chin.

Taryfy miały – zgodnie z oficjalnym komunikatem Białego Domu – wspierać amerykański przemysł stalowy i ograniczyć rzekomą nieuczciwą konkurencję. 

Jak dobrze wiemy, 9 kwietnia 2025 r. Donald Trump zawiesił obowiązywanie ceł wobec krajów, które nie podjęły działań odwetowych, o czym później.   

NMMA ostrzega przed skutkami 

Na działania prezydenta Trumpa zareagowała National Marine Manufacturers Association (NMMA) – największa organizacja reprezentująca przemysł jachtowy w USA. W dość powściągliwym oświadczeniu Prezes NMMA Frank Hugelmeyer podkreślił:   

„Jako wiodąca branża produkcyjna w kraju o globalnym popycie, nasz sukces zależy od stabilnego, zintegrowanego łańcucha dostaw. Dlatego popieramy wysiłki na rzecz wzmocnienia amerykańskiego przemysłu i rozszerzenia dostępu do rynków światowych.”

Prezes Hugelmeyer zwrócił jednak uwagę na poważne ryzyko związane z nową polityką:   

„W obliczu globalnych wyzwań – od inflacji i wysokich stóp procentowych po zmieniające się dynamiki handlowe – producenci z branży morskiej dostosowują się, ale te przejścia wymagają czasu. Nasza branża potrzebuje odpowiednich narzędzi i polityk, aby pozostać konkurencyjną bez poświęcania amerykańskich miejsc pracy czy produkcji.”  (Link do całości komunikatu)

Europejska odpowiedź: EBI apelowała o zniesienie taryf   

Z kolei w Europie głos zabrała European Boating Industry (EBI), reprezentująca 32 000 firm i ponad 280 000 pracowników w sektorze jachtowym. W opublikowanym oświadczeniu EBI przestrzega:   

„Te środki odwetowe zaszkodzą firmom po obu stronach Atlantyku i zagrożą całemu łańcuchowi wartości. Branża jachtowa jest globalnie zintegrowana, a Ameryka Północna i Europa to największe rynki. Cła zakłócają działalność, hamują wzrost i zagrażają miejscom pracy – szczególnie w sektorze MŚP.”   

Pełna treść oświadczenia na stronie EBI

Reakcje giełdowe – jachting i stocznie pod presją inwestorów 

Giełdy zareagowały natychmiast. Przyjrzyjmy się tylko kilku przedsiębiorstwom związanym z jachtingiem i gospodarką morską i ich wynikom na giełdzie – stan na dzień 7 kwietnia 2025 r.  

W Stanach Zjednoczonych: 

• Brunswick Corporation (Sea Ray, Mercury Marine, produkcja m.in. osprzętu do jednostek pływających) – spadek o 20,74% od początku roku
• MarineMax (dystrybucja jachtów europejskich w USA) – spadek o 35,10% od początku roku 
• MasterCraft Boat Holdings (producent łodzi rekreacyjnych)  – spadek o 18,23% od początku roku   

W Europie: 

• Groupe Beneteau (Francja, produkcja łodzi rekreacyjnych) – spadek o 19,21% od początku roku 
• Ferretti Group (Włochy, międzynarodowa stocznia jachtów luksusowych) – spadek o 22,39% od początku roku 
• Sanlorenzo (Włochy, producent superjachtów) – spadek o 20,36% od początku roku   

Dodatkowo MSCI World Marine Industries Index – obejmujący globalnych producentów jednostek pływających i wyposażenia – spadł o 16,36% w ciągu miesiąca.  

Nowy ruch Białego Domu – zawieszenie ceł na 90 dni 

9 kwietnia 2025 roku prezydent Donald Trump ogłosił 90-dniowe zawieszenie ceł odwetowych wobec większości krajów, z wyjątkiem Chin, na które nałożono stawkę 125%. Decyzja ta wywołała natychmiastową euforię na światowych rynkach finansowych, przerywając wcześniejsze spadki i wywołując jedną z największych jednodniowych hoss w historii.​   

Reakcja rynków amerykańskich 

Na wieść o zawieszeniu ceł, główne indeksy giełdowe w USA odnotowały rekordowe wzrosty:​ 

• Nasdaq Composite: +12,2% – największy jednodniowy wzrost od 2001 roku; 
• S&P 500: +9,5% – największy dzienny skok od 2008 roku; 
• Dow Jones Industrial Average: +7,8%, co przełożyło się na wzrost o blisko 2 900 punktów. 

Szczególnie silne wzrosty odnotowały spółki technologiczne:​ 

• Tesla: +22,6%​ 
• AMD: +23,8%​  
• Nvidia: +18,8%​  
• Apple: +15,3% ​  

Inwestorzy odebrali decyzję Trumpa jako sygnał możliwego złagodzenia napięć handlowych, co przełożyło się na wzrost apetytu na ryzyko i gwałtowny wzrost cen akcji.​  Powyższe dane prezentowane są w oparciu o dane z zamknięcia rynków w dniu ogłoszenia zawieszenia ceł.  

Reakcja rynków europejskich 

Europejskie giełdy, na otwarciu, również zareagowały pozytywnie na decyzję o zawieszeniu ceł:​ 

• FTSE 100 (Londyn): +4,5% – największy dzienny wzrost od listopada 2020 roku 
• FTSE 250: +4,7% – największy wzrost od marca 2022 roku 
• DAX (Niemcy): +7%​ 
• CAC 40 (Francja): +7%​ 
• WIG20 (Polska): +6% ​ 

Szczególnie silne wzrosty odnotowały akcje banków i spółek przemysłowych, które wcześniej były pod presją z powodu obaw o eskalację wojny celnej.​  

Reakcja rynków azjatyckich 

Po decyzji Białego Domu, rynki azjatyckie również zanotowały wzrosty:  

• Nikkei (Japonia): +9%​ 
• CSI 300 (Chiny): +1,7%​ 
• Shanghai Composite: +1,3%​ 
• Shenzhen Composite: +2% ​

Pomimo pozytywnej reakcji, inwestorzy pozostają ostrożni, zwracając uwagę na utrzymujące się napięcia handlowe między USA a Chinami oraz na niepewność co do dalszych działań administracji Donalda Trumpa.​ Obecnie wzrosty nie są aż tak odczuwalne. 

Decyzja o 90-dniowym zawieszeniu ceł przyniosła krótkoterminową ulgę rynkom finansowym, jednak nie rozwiązała fundamentalnych problemów związanych z globalnymi napięciami handlowymi. Inwestorzy będą bacznie obserwować dalsze kroki administracji USA oraz reakcje innych krajów, szczególnie Chin, w nadchodzących tygodniach.​  

Niepewna sytuacja 

Nakładanie nowych ceł nie tylko ogranicza przepływ towarów, ale przede wszystkim zaburza zaufanie w relacjach handlowych między USA a UE. Zarówno EBI, jak i NMMA zgodnie podkreślają: branża jachtowa potrzebuje przewidywalności i otwartych rynków, nie barier celnych i politycznych eksperymentów. 

Mimo początkowej euforii na giełdach światowych w tym europejskich, sytuacja pozostaje niepewna. Zieleń (kolor wzrostów) przeplata się czerwienią (kolor spadków), która w dalszym ciągu dominuje w ogólnym zestawieniu. 

Polska od lat jest jednym z czołowych producentów jachtów w Europie. Zgodnie z  Rocznikiem Statystycznym Gospodarki Morskiej 2024  opublikowanym przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), polskie stocznie specjalizują się w produkcji łodzi wycieczkowych i sportowych, a eksport jachtów stanowi istotny segment gospodarki morskiej. Główne kierunki eksportu to m.in. Norwegia, Niemcy, Holandia i Francja oraz właśnie USA. 

Nowe cła nałożone przez USA mogą znacząco wpłynąć na konkurencyjność polskich producentów na rynku amerykańskim, co może zwiększyć ceny eksportowanych jednostek i zmniejszyć popyt.

Należy również liczyć się z tym, że działania USA mogą doprowadzić do działań odwetowych i wprowadzenia lub zwiększenia ceł na towary z USA w przypadku, w którym Biały Dom podejmie dalsze działania po okresie odwieszenia ceł. 

W takim przypadku wpłynie to negatywnie na ceny jachtów również dlatego, że cło stanowi element, od którego liczy się należny VAT importowy. Zatem zwiększenie cła spowoduje odpowiednio zwiększenie kwoty VAT do zapłaty z tytułu importu jachtów lub elementów do ich produkcji.