Ryzyko pogodowe w kontraktach offshore – wyzwania prawne

Pogoda jest jednym z kluczowych czynników, które decydują o powodzeniu działalności na morzu. W kontekście projektów offshore (np. budowy morskich farm wiatrowych, infrastruktury portowej lub przybrzeżnej) ryzyko pogodowe odgrywa bardzo ważną rolę w planowaniu, realizacji oraz monitorowaniu inwestycji.

Ze względu na specyfikę lokalizacji projektów, zmienne warunki atmosferyczne mogą istotnie wpłynąć na harmonogramy prac, koszty oraz bezpieczeństwo operacji. Dlatego odpowiednie uregulowanie ryzyka pogodowego w umowach offshore jest niezbędne, aby zminimalizować koszty i zapewnić przewidywalność realizacji projektów.

Definicja ryzyka pogodowego

Ryzyko pogodowe odnosi się do nieprzewidywalnych warunków atmosferycznych, takich jak silne wiatry, burze, opady deszczu, niskie temperatury czy mgła, które mogą zakłócić budowę czy transport na morzu. W projektach offshore może przyjąć różne formy i spowodować nie tylko opóźnienia w realizacji prac i dodatkowe koszty związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, ale też roszczenia wykonawców oraz potencjalne uszkodzenia sprzętu i instalacji.

Typowe ryzyka pogodowe w projektach offshore

Wśród głównych ryzyk pogodowych, które mogą wpłynąć na projekty offshore, wyróżnia się:

• silne wiatry i sztormy – mogą uniemożliwić przeprowadzenie prac, takich jak montaż turbin wiatrowych, transport materiałów czy instalację urządzeń na morzu i w strefie przybrzeżnej. Zwiększają ryzyko opóźnień oraz wymagają dodatkowego zabezpieczenia sprzętu.
• zamiecie śnieżne i niskie temperatury – mogą opóźniać roboty budowlane i montażowe oraz wpłynąć na funkcjonowanie maszyn i urządzeń.
• wysokie fale i silne prądy – powodują ryzyko uszkodzenia sprzętu i utrudniają dostępu do placu budowy, co jest bardzo istotne, zwłaszcza przy transportach i montażu urządzeń.
• mgłę i ograniczoną widoczność – mogą stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa transportu oraz pracy na morzu i wpływać na czas trwania niektórych operacji, np. inspekcji czy napraw.

Analiza ryzyka pogodowego w planowaniu projektu

Aby skutecznie zarządzać ryzykiem pogodowym w projektach offshore, ważne jest, żeby przeprowadzić analizę ryzyka na etapie planowania projektu. Współczesne technologie, takie jak systemy prognoz meteorologicznych czy analiza danych historycznych, pozwalają na lepsze przewidywanie pogody, co może ułatwić sporządzenie odpowiedniego harmonogramu prac oraz umowy. Dodatkowo, analiza ryzyka pozwala zoptymalizować koszty poprzez przewidywanie ewentualnych opóźnień i kosztów dodatkowych.

Zabezpieczenie ryzyka pogodowego w umowach offshore

W umowach offshore, zwłaszcza w kontraktach budowlanych, również dotyczących infrastruktury energetycznej, ryzyko pogodowe trzeba precyzyjnie uregulować. Istnieje kilka bardzo istotnych kwestii, które warto uwzględnić, aby odpowiednio zabezpieczyć interesy stron:

• zastosowanie uznanych międzynarodowych wzorców umownych – w przypadku inwestycji offshore często stosowane są wzorce umowne FIDIC, które wyróżniają się elastycznością w zakresie zarządzania czasem realizacji projektu i możliwością modyfikacji harmonogramu, w oparciu o takie czynniki jak warunki pogodowe czy opóźnienia związane z dostępnością sprzętu. Warunki Kontraktowe dla Budowy dla robót inżynieryjno-budowlanych projektowanych przez Zamawiającego (tzw. FIDIC Czerwony) przewidują kompleksową regulację ryzyk pogodowych i ich następstw. Ważne są w tym przypadku przede wszystkim zapisy Klauzul: 4.12, 8.4, 13, 17.3, 19 i 20. Ich odpowiednie dostosowanie do specyfiki realizowanej inwestycji pozwoli na minimalizację ryzyka pogodowego i jego następstw.

• odpowiednia treść umowy – w sytuacji, gdy nie stosujemy międzynarodowych wzorców kontraktowych konieczne jest precyzyjne uregulowanie ryzyka pogodowego. Pracując nad umową warto przewidzieć zapisy dotyczące siły wyższej i nieprzewidywalnych zdarzeń oraz powiązać je z warunkami wprowadzania zmian i ich zakresem (a szczególnie – wydłużeniem terminów, zmianą wynagrodzenia wykonawcy, w tym kosztami wydłużonej realizacji i mechanizmem rozliczeń).

• ubezpieczenia – w kontekście ryzyka pogodowego najważniejsze jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej oraz ubezpieczenia dotyczące sprzętu, budowli i transportu. Warto, aby umowy offshore uwzględniały wymagania dotyczące minimalnych poziomów ubezpieczenia oraz zabezpieczenia przed uszkodzeniami spowodowanymi przez niekorzystne warunki atmosferyczne.

• procedury bezpieczeństwa – w branży offshore zapewnienie bezpieczeństwa osób i sprzętu w obliczu niekorzystnych warunków pogodowych jest absolutnym priorytetem. Umowy powinny zawierać zapisy dotyczące procedur bezpieczeństwa oraz odpowiedzialności za ewakuację, szkolenie personelu oraz zachowanie zgodności z regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy w trudnych warunkach.

Podsumowanie

Ryzyko pogodowe to bardzo duże wyzwanie w kontraktach offshore, zwłaszcza w przypadku projektów infrastrukturalnych, energetycznych i wydobywczych. Jego odpowiednie zabezpieczenie w umowach, w tym:

• zastosowanie uznanych wzorców umownych i ich dostosowanie do specyfiki inwestycji,

• dokładne zdefiniowanie ryzyk pogodowych,

• jednoznaczne określenie przesłanek, warunków oraz konsekwencji zmiany,

• zapewnienie odpowiednich ubezpieczeń,

• oraz wprowadzenie procedur bezpieczeństwa,

• pozwala na minimalizowanie wpływu nieprzewidywalnych warunków atmosferycznych na realizację projektów.

Zrozumienie i skuteczne zarządzanie ryzykiem pogodowym jest kluczem do zapewnienia sukcesu projektów offshore oraz ochrony interesów inwestorów i wykonawców.