Inspekcje i przeglądy techniczne jachtów powyżej 15 m pływających pod polską banderą – wymogi, procedury i wskazówki prawne 

Sezon żeglarski w pełni, a to oznacza, że wielu właścicieli jachtów i jednostek pływających rozpoczyna przygotowania do intensywnych rejsów. Jednak oprócz radości z pływania, warto pamiętać o obowiązkach, które muszą zostać spełnione, aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji. 

Właściciele jachtów o długości kadłuba powyżej 15 metrów zarejestrowanych pod polską banderą, zobowiązani są do przeprowadzania regularnych inspekcji technicznych i przeglądów bezpieczeństwa, zgodnie z obowiązującymi wymogami prawnymi.  

To jak często trzeba przeprowadzić inspekcję bezpieczeństwa i przegląd techniczny, zależy głównie od wieku oraz przeznaczenia jachtu. 

Z tego względu warto przyjrzeć się bliżej, na czym polegają te obowiązki oraz jak prawidłowo przygotować się do inspekcji, aby uniknąć problemów i cieszyć się pełnym bezpieczeństwem na wodzie. 

Podstawowe wymogi prawne 

Poza rejestracją jachtu, która jest elementarnym czynnikiem warunkującym jego legalną eksploatację, jacht powinien posiadać pozwolenie radiowe. Wydaje je Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE).  

W niektórych wypadkach, jacht powinien być wyposażony EPIRB – czyli nadajnik bezpieczeństwa. Jest on niezbędny w przypadku, w którym zamiarem właściciela jest pływanie na odległość większą niż 20 mil morskich od brzegu. 

Jachty zarejestrowane jako „komercyjne” lub „rekreacyjne”, których długość kadłuba przekracza 15 m muszą posiadać Certyfikat Klasy oraz Kartę Bezpieczeństwa. 

Jacht, aby w ogóle mógł kwalifikować się do uzyskania Karty Bezpieczeństwa, powinien być odpowiednio wyposażony w środki bezpieczeństwa, o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury o bezpiecznym uprawianiu żeglugi przez jachty morskie. Rzecz jasna, wymóg posiadania odpowiednio dobranego wyposażenia jest warunkowany wybranym rejonem żeglugi: od T1 – żegluga osłonięta, do T4 – żegluga oceaniczna.   

Przegląd techniczny 

Przegląd techniczny jachtu w celu przyjęcia do klasy i wystawienia Świadectwa Klasy Jachtu składa się z czterech etapów: 

Etap 1 – rozpatrzenie wymaganej dokumentacji klasyfikacyjnej 

Wraz ze zgłoszeniem jachtu do przeglądu należy przesłać odpowiednie dokumenty. Jacht posiadający deklarację „CE” wymaga m.in.: 

• kopii ważnego dokumentu rejestracyjnego, 
• dokumentu silnika/ów, 
• deklaracji zgodności CE, 
• instrukcji użytkownika, 
• zdjęcia tabliczki znamionowej jachtu i silników, 
• pozwolenia radiowego wydanego przez UKE, 
• dokumentu potwierdzający rejestrację EPIRB – w zależności od rejonu żeglugi i preferencji armatora. 

Warto zaznaczyć, że certyfikacja CE jest powszechnie wymagana od połowy 1998 r. Zdarza się jednak, że nawet jachty wybudowane mniej więcej do 2003 r., w szczególności pochodzące spoza granic UE, nie spełniają tych wymogów. 

Dla jachtów bez deklaracji „CE”, a więc zbudowanych przed 1998 r., wymagane będą dodatkowe dokumenty, m.in.: 

• aktualne informacje o stateczności, 
• plany ogólne, schematy instalacji oraz wyniki pomiarów (oporności izolacji, grubości poszycia kadłuba), schematu poszczególnych instalacji itp., 
• certyfikat EIAPP dla silników o mocy 130 kW i większej lub inny dokument silnika, 
• pozwolenie radiowe UKE oraz dokumenty dotyczące rejestracji EPIRB (jeśli dotyczy), 

Podkreślić trzeba, że ich uzyskanie bardzo często wiąże się z dodatkowymi kosztami. 

Wszystkie dokumenty muszą być w języku polskim lub angielskim, a w przypadku innych języków należy dostarczyć tłumaczenia. 

Etap 2 – oględziny podwodnej części kadłuba 

Jacht na lądzie lub w doku poddawany jest szczegółowej inspekcji podwodnej części kadłuba, gdzie sprawdzany jest stan poszycia, pędników, elementów metalowych oraz zabezpieczenia antykorozyjnego. Inspektorzy oceniają także czystość kadłuba i powłok przeciwporostowych.   

Etap 3 – przegląd jachtu na wodzie 

Po wodowaniu jachtu przeprowadzana jest inspekcja na wodzie, gdzie inspektorzy oceniają, jaki jest stan konstrukcji kadłuba, usztywnień, pokładu oraz nadbudówek. Sprawdzane są instalacje maszynowe (silniki, generatory) oraz systemy paliwowe, elektryczne i przeciwpożarowe. Inspektorzy kontrolują także stan olinowania, sterowania żaglami (jeśli dotyczy) oraz systemów związanych z bezpieczeństwem załogi.  

Etap 4 – próby morskie w ruchu 

Ostatni etap przeglądu to próby morskie, podczas których sprawdzane jest działanie wszystkich systemów jachtu w warunkach rzeczywistej eksploatacji. Inspektorzy testują również systemy awaryjne, których sprawne działanie może okazać się istotne w sytuacjach kryzysowych.  

Weryfikacja i certyfikacja bezpieczeństwa 

Po zakończeniu skutecznym przejściu przeglądu technicznego (choć wcale nie musi tak być), inspektor przystępuje do inspekcji państwa bandery w celu uzyskania Karty Bezpieczeństwa.  

W tym procesie weryfikowane są dokumenty jachtu, takie jak m.in dowód rejestracyjny, Świadectwo Klasy, pozwolenie radiowe UKE, plan wyposażenia przeciwpożarowego (w zależności od gabarytów jachtu i rejonu żeglugi) i stan wyposażenia bezpieczeństwa, jak również polisy ubezpieczeniowe jachtu czy OC kapitana. 

Dodatkowe uwagi i koszty 

Na przeprowadzenie przeglądu klasyfikacyjnego i inspekcji bezpieczeństwa jachtu warto zarezerwować nawet cały dzień. Jest to wariant optymistyczny, możliwy do spełnienia pod warunkiem, że jacht jest odpowiednio przygotowany do inspekcji (np. znajduje się on na suchym doku i jest przygotowany do następczego wodowania).  

Koszt podróży inspektora na miejsce przeglądu może obejmować przelot, zakwaterowanie i transport, a także diety w przypadku podróży zagranicznych. 

Często zapominamy o szczegółach, które mogą wydawać się banalne, ale często opóźniają przegląd lub zwiększają jego koszt, np. brak kompletnych dokumentów (np. brak odpowiedniej atestacji wyposażenia bezpieczeństwa) lub opóźnienia w przygotowaniu jachtu do inspekcji.  

W takim przypadku może się okazać, że konieczne będą dodatkowe sesje inspekcyjne lub dalsze koszty związane z naprawami, których dałoby się uniknąć dzięki odpowiedniemu przygotowaniu. 

Przygotowanie do inspekcji 

Aby inspekcja przebiegła sprawnie i bez zbędnych komplikacji, warto z wyprzedzeniem zadbać o wszystkie dokumenty oraz odpowiednio przygotować jacht. Właściwa organizacja procesu inspekcji to klucz do sukcesu. Choć jest to proces wymagający, z odpowiednim wsparciem specjalistów może przebiec sprawnie i bez zbędnych kosztów. 

Jeśli w trakcie przygotowań pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do procedur, dokumentacji czy wymagań prawnych, pomoc w tym zakresie może być nieoceniona. Profesjonalne doradztwo prawne i organizacja przeglądów w pełni zgodnych z obowiązującymi przepisami nie tylko oszczędza czas, ale i daje pewność, że cały proces przebiegnie zgodnie z wymaganiami prawa, minimalizując ryzyko problemów w przyszłości. 

Choć inspekcje techniczne mogą wydawać się skomplikowanym procesem, to jego przejście jest istotnym element do zapewnienia bezpieczeństwa na morzu sobie jak i innym. Dokładne przestrzeganie obowiązków wynikających z przepisów prawa gwarantuje nie tylko legalność, ale także bezpieczeństwo żeglugi.  

Warto zatem pomyśleć o wsparciu w organizacji przeglądu, żeby być pewnym, że wszystkie formalności zostaną dopełnione na czas, a proces nie stanie się źródłem dodatkowego stresu.