Czy jako przedsiębiorca zastanawiałeś się kiedykolwiek nad ochroną swojej marki i produktów, tajemnicy handlowej?
Z pewnością tak.
Jednak czy prócz sformułowania szczegółowych umów obejmujących zakaz konkurencji, klauzul chroniących tajemnicę przedsiębiorstwa oraz zwykłej staranności w dobieraniu pracowników i kontrahentów zainteresowałeś się prawem własności intelektualnej?
Wielu przedsiębiorców, zarówno zatrudniających setki pracowników, jak i małe firmy rzadko zwraca uwagę na ochronę prawną oferowaną przez regulacje dotyczące własności przemysłowej i praw autorskich.
Z jednej strony trudno się dziwić. Dla człowieka biznesu realna ocena korzyści wynikających ze stosownych zgłoszeń przed urzędami patentowymi w Warszawie, Alicante, czy Genewie wydaje się niemożliwa.
Z drugiej strony jednak, przeanalizowałeś czy i jak prawo własności intelektualnej może służyć Twojemu biznesowi?
Faktycznie trudno jest jednoznacznie oszacować, co daje rejestracja znaku towarowego, czy wzoru przemysłowego. Ogólnikowo można powiedzieć, że uprawnia ona do wyłącznego posługiwania się znakiem, bądź produkowania wyrobów o zastrzeżonym wzornictwie.
Co to jednak tak naprawdę oznacza?
Przede wszystkim rejestracja znaków lub wzorów może posłużyć do promocji firmy lub produktu. Fakt zgłoszenia produktu czy marki warto podać do publicznej wiadomości w mediach społecznościowych, czy w folderze z ofertą. Już sama informacja o tym, że przedsiębiorca zgłosił produkt lub markę w celu ich ochrony wywołuje u odbiorcy silne przeświadczenie o jego profesjonalizmie. W końcu skoro pokusił się o rejestrację, to jego produkt musi być innowacyjny, lepszy od oferowanego przez konkurencję, a więc wart więcej. Dodatkowo, firma zyskuje w oczach klienta jako ta, która dba o każdy aspekt działalności, a nie tylko o własne zyski.
Podobnie sprawa wygląda w przypadku ochrony marki. Rejestracja znaku towarowego (logo, nazwy), to nie tylko małe „r” w kółeczku, ale przede wszystkim świadectwo, że firma jest solidna i pewna jako kontrahent.
Oczywiście, trudno jest oszacować faktyczny marketingowy wpływ rejestracji na sprzedaż produktów lub rozpropagowanie marki w świadomości odbiorców. Jednak nie sposób pomijać faktycznego wzrostu wartości firmy wynikającego z faktu zgłoszenia znaku lub wzoru.
Znak towarowy lub wzór przemysłowy to niematerialne aktywa, których wartość jest wymierna i rośnie wraz z rozwojem firmy. Znak lub wzór może zostać sprzedany za konkretną cenę. Za przykład niech posłuży niedawno rozważany przez Elona Muska zakup Twittera za 44 mld dolarów. Chyba nie trzeba dodawać, że sam silnik publikowania krótkich wiadomości nie był głównym składnikiem ceny, a właśnie rozpoznawalna na całym świecie marka.
Oczywiście, by zarobić na znaku czy wzorze nie trzeba się go od razu pozbywać. Na zarejestrowany znak lub wzór można udzielić licencji innemu przedsiębiorcy, który wykonuje podobne produkty. Właściciel może wtedy pobierać regularne opłaty za posługiwanie się jego znakiem. Doskonałym przykładem jest tutaj rokrocznie wydawana gra FIFA, przynosząca wydawcy EA miliardowe zyski. Za możliwość posługiwania się marką FIFA i nazwami drużyn piłkarskich oraz nazwiskami uznanych sportowców EA płaci organizacji FIFA niebagatelną kwotę 1 mld dolarów co 4 lata, a z doniesień medialnych wynika, że cena ma wkrótce znacząco wzrosnąć.
Wykorzystywanie mechanizmu opłat licencyjnych za konkretne wzory czy znaki jest bardzo skuteczną metodą maksymalizacji dochodu z posiadanych aktywów niematerialnych. Znak czy wzór pracuje na siebie w zasadzie bez udziału przedsiębiorcy, bazując na pracy innych. Warto też pamiętać, że nawet potencjalna konkurencja może być zainteresowana raczej współpracą na kanwie udzielenia licencji, niż otwartą wojną o klienta i narażaniem się na zarzut o plagiat lub inną reakcję właściciela wzoru.
Przechodząc płynnie do kwestii potencjalnych sporów, w tym wykorzystywania renomy przedsiębiorcy przez inną firmę, lub też wprowadzania klientów w błąd co do produktów, trzeba wspomnieć o ułatwionym dochodzeniu roszczeń przez przedsiębiorcę poszkodowanego takimi działaniami. Fakt rejestracji i posiadanie świadectwa ochronnego realnie zdejmuje z niego obowiązek wykazywania całego szeregu okoliczności w toku procesu. Gwarantuje mu domniemanie posiadania wyłączności na produkt. Stąd prosta droga do odszkodowania, które obejmować może nawet cały dochód nieuczciwego przedsiębiorcy, uzyskany ze sprzedaży produktów zastrzeżonych przez inną firmę.
Podsumowując, wymiernymi korzyściami z rejestracji wzorów czy znaków są:
- podniesienie renomy i prestiżu firmy;
- korzyści marketingowe i reklama;
- możliwość sprzedaży wzoru lub znaku;
- regularne uzyskiwanie dochodu z opłat licencyjnych;
- ułatwione prowadzenie sporów z nieuczciwą konkurencją.
Oczywiście sama rejestracja może być niewystarczająca. Wykorzystanie możliwości, które daje zależy wyłącznie od aktywności przedsiębiorcy i jego umiejętności odnalezienia się w przepisach prawa własności intelektualnej.
W tym zakresie zawsze warto zasięgnąć porady specjalisty w osobie doświadczonego rzecznika patentowego lub prawnika mającego doświadczenie w poruszanych kwestiach. Tym bardziej, że sprawy rejestrowe z reguły nie są kosztowne, a potrafią otworzyć firmę na zupełnie nowe możliwości.
Opracował Bartosz Sierkowski
