Na dzisiejszym nadzwyczajnym posiedzeniu (piątek 2.09.2022 r.) Sejm ma zająć się rządowym projektem ustawy o szczególnym wsparciu podmiotów poszkodowanych w związku z katastrofą ekologiczną na Odrze.
Katastrofa dotknęła Odrę na całej jej długości – od Śląska, przez Ziemię Lubuską aż po Pomorze Zachodnie. Zakażenie może stanowić duże niebezpieczeństwo dla ludzi i zwierząt. Zakaz wstępu do Odry, polegający na zakazie kąpieli, wędkowania, uprawiania sportów wodnych, organizowania imprez czy szkoleń, a także choćby pojenia zwierząt został wprowadzony w województwach dolnośląskim, lubuskim i zachodniopomorskim.
Krytyczna sytuacja dotknęła wielu przedsiębiorców, których lokalne biznesy niemal z dnia na dzień zostały odcięte od możliwości zarabiania pieniędzy. Skażenie wody, śnięte ryby oraz wprowadzone zakazy sprawiają, że turyści oraz potencjalni klienci nie chcą i nie mogą korzystać z oferowanych usług turystycznych, produkcyjnych lub przetwórczych.
Mowa tutaj przede wszystkim o przedsiębiorstwach, które zwykle działają sezonowo w ciągu wiosny i lata, zarabiając w ten sposób na utrzymanie przez pozostałą część roku. Dla wypożyczalni kajaków, sprzętu wodnego czy ośrodków turystycznych zlokalizowanych nad Odrą oznacza to niemal całkowitą blokadę funkcjonowania.
Pomóc może jedynie wsparcie finansowe, które pozwoliłoby na utrzymanie działalności przez najtrudniejszy okres.
Na chwilę obecną wiadomo, że – pomimo kierowanych przez samorządowców i organizacje biznesowe wniosków – rząd nie wprowadzi stanu klęski żywiołowej. A szkoda, bo wprowadzenie stanu nadzwyczajnego umożliwiłoby wystąpienie z roszczeniem o pełne odszkodowanie od Skarbu Państwa każdemu, kto poniósł stratę majątkową w następstwie ograniczenia jego wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu nadzwyczajnego.
Rada Ministrów przyjęła natomiast w trybie obiegowym projekt ustawy o szczególnym wsparciu podmiotów poszkodowanych w związku z sytuacją na Odrze. Projekt będzie rozpatrywany przez Sejm dzisiaj. Ustawa ma przygotować ramy prawne dla wsparcia poszkodowanych przedsiębiorców. Będą one następnie precyzowane później dodatkowym rozporządzeniem wykonawczym.
Trzeba pamiętać, że sam proces ustawodawczy wymaga (oprócz posiedzenia Sejmu), zatwierdzenia ustawy przez Senat (który może wprowadzić swoje poprawki i przekazać ustawę Sejmowi do ponownej analizy), a następnie podpisania przez Prezydenta. Może zatem chwilę potrwać. Zwłaszcza, że – jak się wydaje – determinacja rządu nie jest w tej sprawie duża.
W każdym razie, niestety, tak określona pomoc Skarbu Państwa będzie mocno ograniczona.
Przedsiębiorcy nie mogą liczyć na pokrycie pełnych szkód w tym trybie.
Okazuje się, że maksymalny poziom wsparcia to jednorazowe świadczenie w wysokości 3010 zł dla każdego ubezpieczonego w danej w firmie. W praktyce to równowartość wynagrodzenia minimalnego.
Natomiast krąg podmiotów, którym będzie przysługiwać jednorazowe świadczenie zostanie wyszczególniony poprzez określenie kodów PKD prowadzonej działalności (wstępnie zakłada się 23 kody). Oczywiście będzie on ograniczony jedynie do obszarów nadodrzańskich gmin.
Przedsiębiorca będzie musiał złożyć wniosek i spełnić poniższe warunki:
- kod PKD przeważającej działalności, którą prowadził na dzień 1 lipca 2022 r. musi zostać wymieniony w rozporządzeniu;
- w terminie do 31 lipca 2022 r. był zgłoszony jako płatnik składek z datą obowiązku opłacania składek nie późniejszą niż 1 lipca 2022 r.;
- w związku z sytuacją ekologiczną na rzece Odrze uzyskał przychód z działalności w rozumieniu przepisów podatkowych w miesiącu wskazanym w rozporządzeniu (sierpniu 2022 r.) niższy o co najmniej 50%w stosunku do przychodu uzyskanego w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających ten miesiąc albo w analogicznym miesiącu roku poprzedniego;
- w terminie do 31 lipca 2022 r. zgłosił co najmniej jedną osobę do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z datą powstania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych nie późniejszą niż 1 lipca 2022 r. i co najmniej jedna osoba pozostawała w tych ubezpieczeniach na ostatni dzień miesiąca wskazanego w rozporządzeniu;
- w terminie do 31 lipca 2022 r. zgłosił do Zakładu co najmniej jeden adres prowadzenia działalności na terenie powiatu wskazanego w rozporządzeniu.
Wniosek o rekompensatę trzeba będzie złożyć wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie udostępnionym przez ZUS.
Wypłata jednorazowego świadczenia ma być dokonana niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności mającej wpływ na prawo do świadczenia i jego wysokość.
Czy takie wsparcie wystarczy?
Z całą pewnością nie.
I to nie tylko dlatego, że proponowany instrument został uzależniony od ilości zatrudnionych pracowników, a nie od wysokości strat poniesionych przez przedsiębiorcę.
Co prawda, każda finansowa pomoc w kryzysie gospodarczym ma ogromne znaczenie.
Tyle tylko, że ta aktualnie proponowana nie jest ani pełna, ani wszechstronna.
Szkody przedsiębiorców są zdecydowanie wyższe, a rządzący nie przedstawili takiego systemu ich pokrywania, który odpowiadałby skutkom klęski żywiołowej.
Wszystko wskazuje więc na to, że poszkodowani przedsiębiorcy będą musieli dochodzić swoich roszczeń indywidualnie od podmiotów odpowiedzialnych za katastrofę, jej zasięg i skutki.
Niewykluczone, że trzeba będzie do nich zaliczyć organy administracji rządowej.
Opracowanie:
Kinga Fabisiak
